Warto o to szczególnie zadbać
Warto pamiętać, że wysokość koszenia porostu w bezpośredni sposób wpływa na plon pokosu, a także na trwałość użytków zielonych czy wartość paszy. Zwykle zaleca się koszenie na wysokości ok. 5-6 cm. Dlaczego? Koszenie poniżej tej wysokości pozbawia trawy cennych substancji niezbędnych do regeneracji roślin, zawartych w dolnych liściach i łodygach. Zbyt niskie skoszenie traw sprawia również, że ziemia zostaje odsłonięta, co w przypadku silnego nasłonecznienia może zwiększyć parowanie, a w konsekwencji może doprowadzić do wysychania roślin. Koszenie poniżej 5 centymetrów prowadzi też niestety do zabrudzenia zielonki glebą oraz może dojść do skażenia jej bakteriami glebowymi, która mają negatywny wpływ na proces kiszenia.
Z drugiej strony, koszenie powyżej wysokości 6 centymetrów oznacza niepotrzebne straty zielonej masy, które są tym większe, im bardziej gęsta jest ruń. Co ciekawe, każdy centymetr ścierni oznacza w wymiarze 1 hektara aż 80 do nawet 100 kg zielonej masy. Kosząc porost na optymalnej wysokości 5 cm uzyskamy średnio z 1 ha ok 200 kg zielonej masy więcej niż kosząc na wysokości 7 cm.
Można więc założyć, że zbierając rocznie trzy pokosy z 10 hektarowej łąki, a kosząc na wysokość 7 cm strata wyniesie aż 6 ton! Koszenie na wysokości 5 cm jest zatem najbardziej wskazane zarówno z punktu widzenia biologicznego – zapewnia prawidłową stabilność plonowania, ale też ze względów praktycznych i ekonomicznych.
W przypadku korzystnych warunków przyrodniczych i wczesnym terminie drugiego pokosu, zaleca się aby on również został wykonany na wysokości 5-6 cm. Oczywiście, wiele w tym względzie zależy od indywidualnych cech danej łąki.
Warto przy tym pamiętać, że ostatnie koszenie, jeżeli odbywa się stosunkowo późno należy przeprowadzić wyżej – na wysokości 7-8 cm. Wszystko po to, aby zapewnić roślinom możliwość szybkiego odrostu, który jest uzależniony od nagromadzenia odpowiedniej ilości materiałów zapasowych na zimę. To ma bezpośredni wpływ na trwałość użytku i jego plonowanie w kolejnych latach. Wysokość koszenia powinna też być uzależniona od składu porostu. Różne gatunki traw mogą inaczej reagować na ten czynnik. Powinno się też zwracać szczególną uwagę na specyficzne wymagania odnośnie wysokości i terminów koszenia roślin motylkowych, a w szczególności lucerny. Należy ją kosić wyżej niż trawę, aby szczególnie zadbać o szyjkę korzeniową. Warto o tym pamiętać podczas użytkowania mieszanek traw z lucerną.
Nie tylko wysokość ma znaczenie. Również termin koszenia
Wyprodukowanie odpowiedniej jakości paszy wymaga przestrzegania wielu szczegółowych zaleceń – m.in. prawidłowego terminu koszenia runi. Trawa przeznaczona zarówno na siano jak i sianokiszonkę musi być koszona we wcześniejszych fazach rozwoju – początek okresu koszenia i wyrzucania wiech dominujących gatunków traw, natomiast w przypadku roślin motylkowych – zawiązywania pąków przez lucerny i koniczyny. Decyzja o koszeniu runi łąkowej, która zostanie przeznaczona na siano powinna zostać podjęta w oparciu o fazę rozwoju dominujących gatunków traw i oczywiście warunków pogodowych. Najczęściej w naszych warunkach klimatycznych koszenie rozpoczyna się na przełomie drugiej i trzeciej dekady maja, zaś okres kwitnienia w pierwszej dekadzie czerwca.
Termin pierwszego koszenia ma wpływ zarówno na ilość, jak i na jakość siana ale też na przyszłe plony. Przeprowadzając pierwszy pokos pod koniec maja, po kolejnych 40-45 dniach ruń łąkowa uzyskuje odpowiednią wartość pastewną, jest już właściwie wyrośnięta i gotowa do kolejnego koszenia. Opóźnienie terminu koszenia również może mieć negatywne skutki na jakość pokosu. Może dojść bowiem do sytuacji, że zbyt późne skoszenie sprawi, iż materiał będzie posiadał mniej białka ogólnego. Przyjmuje się, że zbierana ruń nie powinna mieć więcej niż 30-40 cm. W skali łąki, nie powinno być też więcej niż 50% kołyszących się traw. W miarę starzenia się roślin zmniejsza się ich strawność oraz wartość pokarmowa. Zatem, z uwagi na wartości odżywcze porostu z przeznaczeniem na kiszonkę, zbiór warto przeprowadzić w okresie strzelania w źdźbło. Ale… z drugiej strony, wielu gospodarzy zwraca uwagę na to, że późniejszy zbiór zielonki na kiszonkę oznacza większy plon suchej masy…
Optymalny termin koszenia z przeznaczeniem na kiszonkę zależy od surowca:
- trawy: faza kłoszenia, wyrzucanie wiech
- rośliny motylkowe: faza pączkowania od początku kwitnienia
- mieszanki zbożowo – strączkowe: okres dojrzałości mlecznej jęczmienia lub owsa
- kukurydza: faza dojrzałości ziarna woskowa przy zawartości suchej masy w roślinie 30-35%
- zielonki strączkowe – faza strąka płaskiego
